Roman Brandstaetter

    "Kuszenie na pustyni."

    fragment z "Pieśni o moim Chrystusie"

     

I

Człowiek codziennie wychodzi na pustynię

I nie zna granic tej pustyni.

I codziennie kuszony jest człowiek,

I nie zna granic tej pokusy.

I codziennie walczy ze złem,

I nie zna granic tego zła.

    II

    Jestem na pustyni,

    Na szczycie góry Dżeb-El-Rab,

    W kręgu pokusy i nienasycenia.

    Czytam księgi mądrości,

    Napisy na stożkach Niniwy,

    Tablice Marduka

    I potrójnie zapisane palimpsesty.

    Nie mogę zasnąć. Fruwające nade mną

    Nagie kobiety, owinięte

    W rzekę swoich włosów

    Jak w prześcieradła,

    I silni mężczyźni

    W kłębach cyklonu.

    Wolę wierzyć w obecność

    Dwóch bogów: dobra i zła,

    Niż w jednego Boga,

    Który w imię dobra

    Czyni zło.

    Manichejska modlitwa

    Nie przynosi mi ulgi.

    Fosforyzująca bogini z Dżeb-El-Rab

    Położyła na stole proszek morfiny.

    Nie chcę już więcej słyszeć przypowieści

    O martwych rodach, szczepach i plemionach,

    Ani o laskach pasterskich zatkniętych

    W pustynnym piasku. Asyryjska rzeź

    Trwa nieustannie.

    Podchodzę do okna.

    Widzę rozległe królestwa,

    Przez które ciągną karawany

    Bezsilnych i zmęczonych wartości.

    Niechaj trwa tez wieczór pustynny.

    Pragnę być sam z moim zwątpieniem

    I demonami

     

III

Uderzam w struny harf,

Lecz wszystkie melodie brzmią fałszywie.

W pływających ogrodach ludzie od wieków,

Uśmiercając stare zło, tworzą nowe. Boli mnie

Wzajemna wrogość ziemian

Nie pogodzonych z losem. Podnoszę czoło

Znad ziemi, ale ten gest buntu

Przeciw ugorom nie jest dowodem

Mojej zgody ze żyznym niebem.

Wszyscy żyjemy obok siebie

Jak ogień i woda,

Płonąc i sycząc.

Pomieszały się nasze mowy,

A nasze ręce,

Wzywające pomocy,

Są niezrozumiałe

Jak kabalistyczne znaki

Pomiędzy brwiami mędrca,

Wywołującego ze środka koła

Postać Azazela.

Ten wieczór jest jądrem pustyni,

Stolicą drapieżnych zwierząt

I zaczajonych do skoku tygrysich aniołów.

Od jednych pragnę uciec,

Do drugich pragnę dążyć,

Ale nie umiem zdobyć się

Ani na rezygnację 

Ani na decyzję.

Niechaj trwa tez wieczór pustynny.

Pragnę być sam z moim zwątpieniem

I demonami

    IV

    Gorzka jest prawda jak migdał,

    Który staram się rozgryźć. Smak goryczy

    Jest dowodem jej nieskazitelnej autentyczności.

    Kusi mnie myśl o ateizmie

    I kusi mnie myśl o pustyni Dudael,

    Gdzie spoczywają kości Azazela

    I kraczą kodeksy Henocha.

    Zaczynam wierzyć, że nie ma nagrody

    Za dobre uczynki i kary za grzechy,

    Że wszystko jest przypadkiem,

    Że Bóg jest tak samo bezlitosny i bezsilny

    Jak ja.

    Kusi mnie myśl o powszechnej negacji

    I kusi mnie myśl o powszechnym szaleństwie.

    Dlatego gdy przyszły do mnie kości Azazela,

    Zamieniłem moje kamienie w chleb,

    A potem skoczyłem ze szczytu świątyni

    W dolinę Cedronu, w sieć,

    Którą rozciągnęli pode mną

    Cyrkowcy w szkarłatnych frakach,

    A potem złożyłem im pokłon

    I panowałem

    Nad królestwami ziemi.

    Uczyniłem to wszystko, ponieważ

    Pragnąłem dowodów mojego istnienia

    W godzinę pokusy.

    Albowiem prawdą jest,

    Że nie dążę do Boga,

    Ale chcę być bogiem,

    Śniadym jak noc z kości słoniowej.

    Unoszę się w powietrzu

    W obłokach jelonków.

    Moje czoło jest tablicą przykazań,

    A moje ręce są siedmioramiennymi świecznikami.

    Wśród śpiewu ryb, ptaków i gryfów

    Wstępuję

    W niebo przerażonych urzędników,

    W niebo siedmiu grzechów głównych,

    W niebo fosforyzującej bogini

    Z Dżeb-El-Rab,

    Gdzie wśród filigranowych palm

    Psalmiści

    I satyrycy,

    I młodzieńcy o miedzianych udach,

    I kobiety o pełnych wargach,

    Dobrowolnie

    Z miłości do samych siebie

    Unicestwiają się,

    Znikają

    Jak kwiaty

    Na wyblakłych freskach.

    Niechaj trwa tez wieczór pustynny.

    Pragnę być sam z moim zwątpieniem

    I demonami

     

V

Wszyscy mnie opuścili.

Tylko Bóg codziennie zsyłał znaki,

Ale były one dla mnie bezużyteczne,

Gdyż nie umiałem ich odczytać.

Z początku tym znakiem była choroba,

A potem był nim śpiew znużonych żołnierzy

Nad studnią psalmów. Aż wreszcie pewnej nocy

Znalazłem starą gazetę, w której leżała zmięta

Reprodukcja krzyża. Lecz zamilcz, serce.

Szczegóły pozostaw niebiosom i żonie.

I wtedy zrozumiałem,

Że chleby, które stworzyłem

Z kamieni pokusy,

Nigdy nie zaspokoiły mojego głodu,

Że mój lot z krużganku świątyni

Na niebezpiecznych rękach cyrkowców

Był tylko złudzeniem,

Że królestwo,

Które otrzymałem w darze,

Było tylko uschniętym fletem.

I wtedy zobaczyłem, jak w Twojej komnacie

Gasną powoli kandelabry. Twój cień

W kształcie kosmosu przesuwał się po ścianie

I zbliżał się ku mnie

W niewidzialnych dźwiękach poezji,

Tej muzyki filozofii,

Którą skomponowali

Harfiści i apostołowie.

Ale byłem wtedy jeszcze 

Jak znużona jaszczurka,

Wygrzewająca się na pustych schodach.

Wystarczył Twój krok,

Bym krył się przed Twoim obliczem,

Boże,

Głęboki jak smutek

Człowieka zanikającego.

Niech już minie ten wieczór pustynny

Wraz ze zwątpieniem i demonami.

    VI

    We mnie jest tropikalna burza,

    We mnie jest wielka przepaść,

    We mnie są wytrzebione królestwa.

    Lecz Ty, który jesteś w mojej krwi

    I znasz jej pychę i głód,

    Nie wódź już dłużej na pokuszenie

    Mojej krwi, pychy i głodu,

    Lecz przebacz pustkę i brzydotę nędzarzowi,

    Zaludnionemu chórem Baalfagorów,

    Spożywających grzeszne potrawy

    W naczyniach umarłych.

    I nie niszcz mojego ducha, Panie,

    Jak zniszczyłeś szczep Datana i Abirama,

    Ale odnów go

    Jak mury świątyni,

    W której spoczywały węże

    Na ołtarzach. 

    Bo ja pragnę, Boże, na przekór

    Wszystkim zwątpieniom i pokusom,

    W godzinę mojej śmierci,

    Gdy już nikogo nie będzie

    Między mną a Tobą,

    Spocząć

    W Twoim spojrzeniu,

    Pod lukiem rodzynkowego domu

    Moich przodków,

    Którzy jak koniki polne

    Śpiewają pod świętymi księgami.