Blommorna sover i fönstret
Kwiaty śpią w oknie
Gunnar Ekelöf
 |
| Efraim i Menasze Seidenbeutlowie |
i okno gapi się bezmyślnie w ciemność na zewnątrz
obrazy pokazują bezdusznie powierzoną im zawartość
a muchy siedzią cicho na ścianach w zamyśleniu
kwiaty pochylają się ku nocy a lampa przędzie światłem
w kącie wełnę kota aby spał na piecu z chrapiącym
dzbankiem do kawy przez jakiś czas z przyjemnością
a dzieci bawią się po cichu na podłodze
biały stół nakryty czeka na kogoś
kogo krok nigdy nie będzie się wspinał po schodach
pociąg który przewierca ciszę w oddali
nie ujawnia powierzonej tajemnicy
lecz los odlicza tykanie zegara z dokładnością dziesiętnej
tłum. ze szwedzkiego Ryszard Mierzejewski
z tomu „Sent på jorden”, 1932
Gunnar Ekelöf (1907-1968) – szwedzki poeta i eseista, jeden z najwybitniejszych poetów skandynawskich i szerzej europejskich XX wieku
Urodził się w Sztokholmie w zamożnej rodzinie maklera giełdowego. Gdy miał 9 lat zmarł jego ojciec, zarażony chorobą weneryczną, z którym matka była już wcześniej w separacji. Jako dziecko wraz z matką dużo podróżował, m.in. do Francji, Włoch, Niemiec, Grecji, Turcji i Tunezji. Po ukończeniu gimnazjum w 1926 roku wyjechał do Londynu, gdzie studiował orientalistykę w School of Oriental Studies. Po dwóch latach powrócił do Szwecji i kontynuował studia na Uniwersytecie w Uppsali. Studiów orientalistycznych jednak nie ukończył. W 1928 roku, po odziedziczeniu po swym ojcu części majątku i finansowym uniezależnieniu się, wyjechał do Paryża, gdzie studiował muzykologię. Zetknął się tam z nowymi kierunkami artystycznymi takimi, jak: kubizm, dadaizm i surrealizm, co znalazło później odzwierciedlenie w jego twórczości, poeta został obwołany pierwszym pisarzem surrealistycznym w krajach skandynawskich. W Paryżu Gunnar poznał swoją przyszłą żonę Gunnel Bergström, która okazała się być lesbijką i po kilku latach porzuciła go, wiążąc się z Karin Boye – szwedzką poetką i pisarką, którą z uwagi na jej usposobienie, styl życia i samobójczą śmierć porównuje się w Szwecji do Sylvii Plath. Ekelöf też miał często myśli samobójcze. Ich podłożem było m. in. traumatyczne dzieciństwo, rozbita rodzina, dwa nieudane małżeństwa (drugą żoną była pisarka, krytyk literacki i tłumaczka Gunhild Flodquist), chłodne przyjęcie pierwszych książek poetyckich, a także znaczna utrata majątku po upadku spółek handlowych, których był udziałowcem. Ich właściciel, znany szwedzki finansista Ivan Kreuger, popełnił po bankructwie samobójstwo. Ekelöf część ocalałego majątku zainwestował potem w wydawnictwo „Spectrum” i dziennik o tej samej nazwie. Zaczął też pracować jako krytyk literacki. Z czasem wypracował sobie pozycję jednego z najwybitniejszych poetów i eseistów skandynawskich.
W 1958 roku został członkiem Szwedzkiej Akademii i otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu w Uppsali. Był laureatem wielu prestiżowych nagród literackich, m. in. Nagrody Literatury Nordyckiej, którą otrzymał w 1966 roku. Zmarł w 1968 roku, w wieku 61 lat. Jego prochy zostały rozsypane w rzece Sardes.
Autor tomów poezji : „Sent på jorden” (1932, Późno na ziemi), „Dedikation” (1934, Dedykacja), „Sorgen och stjärnan” (1936, Smutek i gwiazda), „Köp den blindes sång” (1938, Kupcie pieśń ślepca), „Färjesång” (1941, Pieśń na promie), „Non serviam” (1945), „Om hösten” (1951, Jesienią), „Strountes” (1955, Błahostki), „Opus incertum” (1959), „En Mölna-elegi” (1960, Mölna – poemat elegijny), „En natt i Otočac” (1961, Noc w Otočac), „Diwán över Fursten av Emgión” (1965, Dywan księcia Emigionu), „Sagan om Fatumeh” (1966, Baśń o Fatumeh), „Vägvisare till underjorden” (1967, Drogowskaz do Podziemia). Pośmiertnie wydano tomy poezji: „Partitur” (Partytura, 1969) i „En röst” (Głos, 1973).
Po polsku, poza publikacjami w czasopismach i antologiach, ukazały się dwa wybory poezji Gunnara Ekelöfa: Każdy człowiek jest światem. Wybrali i przełożyli Janusz B. Roszkowski, Zdzisław Wawrzyniak. Posłowiem opatrzył Zdzisław Wawrzyniak. Wydawnictwo Literackie, Kraków – Wrocław 1984 i Poezje wybrane. Wybrał, przełożył i wstępem opatrzył Janusz B. Roszkowski. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1988. Moje przekłady wierszy Gunnara Ekelöfa ukazują się na naszym forum po raz pierwszy.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz